De aanstekelijkheid van kerstmuziek: waarom houden we er zo van?

27 Dec, 2022

3 minuten lezen

27 Dec, 2022

Liefhebber of niet, al ruim een maand voor de feestdagen is er geen ontkomen aan: de kerstmuziek vliegt je om de oren. Als een nummer eenmaal een kersthit is, blijft het er een. Waar komt die populariteit vandaan? Waarom blijven deze nummers zo hangen en krijg je ze onmogelijk uit je hoofd? De Engelse krant The Guardian analyseerde Spotify’s 100 meest populaire kerstnummers en ontdekte dat ‘mid-century nostalgia’ het cruciale element is.

Foto: Kevin Mazur

Terug naar vroeger

De zee aan kerstmuziek lijkt op het eerste gezicht veel variatie te bieden. Zo zijn er rustige ballads als ‘Have Yourself A Merry Little Christmas’ van Frank Sinatra, nummers met latin-invloeden zoals ‘Feliz Navidad’ van José Feliciano en moderne versies zoals ‘Santa Tell Me’ van Ariana Grande. Toch komt één element herhaaldelijk terug: nostalgie. Ongeveer twee derde van de 100 meest populaire kerstnummers is meer dan 30 jaar geleden uitgebracht (zie grafiek 1). Ook de latere nummers hebben vaak muzikale invloeden uit de jaren ‘50 en ‘60 (zie grafiek 2). Professor Joe Bennett, forensisch musicoloog, geeft in het Guardian-artikel aan dat dit komt door het huiselijke, nostalgische karakter van kerst: tijdens de feestdagen gaan we terug naar het gevoel van vroeger.

Grafiek 1: The Guardian

Grafiek 2: The Guardian

Phil Spector-sound

Veel kerstmuziek heeft invloeden van (of komt uit) de periode tussen 1950 en 1970. Een kwart van de 100 meest populaire kerstnummers is zelfs terug te leiden naar een specifieke muziekstijl: popmuziek geïnspireerd op de Amerikaanse producer Phil Spector. Voornamelijk zijn album ‘A Christmas Gift For You’, uitgebracht in 1963, speelt een belangrijke rol. Alleen al Mariah Carey’s superhit ‘All I Want For Christmas Is You’ uit 1993 verwijst naar dit geluid. Bennett: “Het [All I Want For Christmas Is You] is geen midden-90s pop. Het is 60s pop met midden-90s opnamekwaliteit.”

Ook ‘Merry Christmas’ van Ed Sheeran en Elton John uit 2021 refereert naar Phil Spector’s muziek. En Micheal Bublé, die vrij veel kerstnummers op zijn naam heeft staan, gebruikt moderne opnametechnieken om het jaren ‘50 big band-geluid na te bootsen.

Weinig ruimte voor moderne invloeden

Nog een bewijs dat kerstmuziek niet met de tijd meegaat, is de afwezigheid van hiphop. Hoewel hiphop wereldwijd een van de meest populaire genres van het moment is, zien we daar niets van terug in de kerstplaylists. Tussen de 100 meest populaire kerstnummers staat maar één hiphopnummer: ‘Christmas In Hollis’ van RUN-DMC uit 1987. Toch werd er tussen 1970 en 1990 iets meer geëxperimenteerd en kwamen invloeden van disco, soul en moderne popmuziek terug in een aantal Kerstnummers. Met uitzondering van deze variaties houden veel artiesten toch vast aan vertrouwde elementen als sleebellen en huiselijke lyrics-thema’s. Ook het gegeven dat veel kerstnummers oneindig gecoverd worden, is karakteristiek voor kerstmuziek. Zo heeft Bing Crosby’s ‘White Christmas’ uit 1942 in totaal meer dan 20.000 (geregistreerde) versies. Weer een teken dat ‘oud en vertrouwd’ het cruciale kerstelement is.

Dopamine

Hoewel je sommige nummers misschien niet meer kan horen, hebben ze toch een positief effect. De nostalgie die Frank Sinatra en Mariah Carey in je naar boven brengen, zorgt namelijk voor een verhoogde afgifte van dopamine en serotonine (de stofjes in je hersenen die je een blij gevoel geven). Houd je dus niet in; geniet volop en zet zonder schaamte ‘All I Want For Christmas Is You’ voor de zesde keer op repeat!