‘Downtown 81’: de speelfilm die Basquiat hielp zijn kunstcarrière te starten
Op deze datum 35 jaar geleden overleed de Amerikaanse kunstenaar Jean-Michel Basquiat. Veel mensen zijn bekend met het bijzondere werk en uitzonderlijke leven van de kunstenaar, maar vandaag belichten we een wat minder bekend werk: de speelfilm ‘Downtown 81’, opgenomen in 1980 en uitgebracht in 2000. In de door Edo Bertoglio geregisseerde film speelt de toen nog relatief onbekende Basquiat de hoofdrol als graffiti-kunstenaar die probeert rond te komen in New York. Niet alleen geeft de film een inkijkje in het New York van de jaren ‘80, maar ook geeft het een (ietwat geromantiseerd) beeld van Basquiat in zijn jonge jaren. ‘Downtown 81’ heeft op meerdere manieren een belangrijke rol gespeeld in het starten van Basquiat’s carrière als kunstenaar, en is een echte aanrader voor iedereen die meer wilt zien van zijn leven.
Foto: Metograph Pictures
New York Beat
Toen de opnames van de film begonnen in 1980, had de film de naam ‘New York Beat’ - vernoemd naar de bekende column van schrijver en producer Glenn O'Brien, die ook meehielp met de productie van de film. Basquiat werkte in die tijd als graffiti-artiest onder de naam ‘SAMO’ en was dakloos tijdens de productie van de film. Mede dankzij het salaris wat de kunstenaar ontving voor de opnames kon hij zich nieuwe kunstmaterialen veroorloven om verder te gaan met het maken van schilderijen. Een andere interessante anekdote is dat Basquiat zijn eerste schilderij verkocht voor 200 dollar aan Debbie Harry, de leadzanger van Blondie, nadat ze samen in de film hadden gespeeld. De afronding van ‘New York Beat’ stopte halverwege de jaren ‘80 vanwege financiële problemen. Pas in 1999 kon Glenn de rechten verkrijgen en in 2000 debuteerde de film als ‘Downtown 81’ bij het Cannes Film Festival - meer dan een decennium na het overlijden van Basquiat. Het succes werd helaas snel overschaduwd door de ramp van 9/11 in 2001.
Links: Basquiat op de set van 'Downtown 81'. Rechts: filmposter.
Niet alleen tragisch
Basquiat wordt gezien als een essentieel onderdeel van het ‘wilde’ New York van de jaren ‘70 en ‘80. Door zijn moeizame levensloop en vroegtijdige dood op 27-jarige leeftijd zien veel mensen Basquiat als een typische ‘tragische kunstenaar’, maar ‘Downtown 81’ laat zien dat hij ook een andere kant had. Gina Nanni, de vrouw van Glenn O’Brien, vertelde bij de heruitgave van de film in 2019: “Hij was een echte gangmaker, het was een plezier om met hem om te gaan. Hoewel hij aan het acteren was in de film, was O’Brien van mening dat dit weergaf hoe Basquiat echt was.” Hoewel mensen vaak focussen op de neergang van de kunstenaar, verschaft deze film een mooi tegengewicht om de gelaagdheid van Basquiat te laten zien. ‘Downtown 81’ is momenteel online beschikbaar op Prime Video en Apple TV.